pm viksit bharat yojana 2025
भारताच्या विकासाची नवीन पहाट
भारताच्या 79 व्या स्वातंत्र्यदिनानिमित्त लाल किल्ल्यावरून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केलेले ऐतिहासिक भाषण केवळ देशाच्या प्रगतीचा आढावाच नव्हता, तर ते ‘विकसित भारत @ 2047’ च्या दूरदृष्टीचा एक स्पष्ट आणि सर्वसमावेशक आराखडा सादर करणारे होते. या 103 मिनिटांच्या भाषणात पंतप्रधानांनी सेमीकंडक्टर उत्पादन ते ‘नेक्स्ट जनरेशन’ जीएसटी सुधारणांपर्यंत विविध विषयांवर भर दिला. या भाषणातील सर्वात महत्त्वाची घोषणा ‘प्रधान मंत्री विकसित भारत रोजगार योजना’ (pm viksit bharat yojana 2025) या नव्या रोजगार योजनेची होती. ही योजना ₹1 लाख कोटींच्या निधीसह सुरू करण्यात आली असून, पुढील दोन वर्षांत 3.5 कोटींपेक्षा जास्त नोकऱ्या निर्माण करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
pm viksit bharat yojana 2025 ही केवळ तात्पुरती रोजगार निर्मिती योजना नसून, ती ‘विकसित भारत’ या व्यापक धोरणाचा एक अविभाज्य भाग आहे. या योजनेचा उद्देश केवळ रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे एवढाच नाही, तर नव्याने नोकरी मिळवणाऱ्या तरुणांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे, त्यांना आत्मनिर्भर बनवणे आणि त्यांना औपचारिक अर्थव्यवस्थेशी जोडणे हा आहे. ही योजना ‘स्वतंत्र भारत’ पासून ‘समृद्ध भारत’ पर्यंतचा पूल अधिक मजबूत करण्याचा एक महत्त्वाचा प्रयत्न आहे, असे पंतप्रधानांनी आपल्या भाषणात नमूद केले.
पंतप्रधान विकसित भारत रोजगार योजना (pm viksit bharat yojana 2025) काय आहे?
‘प्रधान मंत्री विकसित भारत रोजगार योजना’ (pm viksit bharat yojana 2025 ही केंद्र सरकारने 15 ऑगस्ट 2025 रोजी सुरू केलेली एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी औपचारिक रोजगार निर्मितीला चालना देण्यासाठी थेट आर्थिक प्रोत्साहन देते. या योजनेसाठी ₹99,446 कोटींचा (सुमारे ₹1 लाख कोटी) विशाल निधी मंजूर करण्यात आला असून, पुढील दोन वर्षांत 3.5 कोटींपेक्षा जास्त नोकऱ्या निर्माण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. यापैकी 1.92 कोटी नोकऱ्या पहिल्यांदाच काम करणाऱ्या तरुणांसाठी असतील. ही योजना यापूर्वी ‘Employment Linked Incentive Scheme’ या नावाने ओळखली जात होती, परंतु आता ती अधिक व्यापक उद्दिष्टांसह ‘PM-VBRY’ म्हणून सादर करण्यात आली आहे.
ही योजना दोन प्रमुख भागांमध्ये विभागलेली आहे, ज्याद्वारे कर्मचारी आणि नोकरदार दोन्ही बाजूंना लाभ दिला जातो. ‘भाग अ’ अंतर्गत, नव्याने नोकरी मिळवणाऱ्या तरुणांना आर्थिक मदत दिली जाते, तर ‘भाग ब’ अंतर्गत, अतिरिक्त कर्मचाऱ्यांची भरती करणाऱ्या कंपन्यांना प्रोत्साहन दिले जाते. हा दुहेरी दृष्टिकोन नोकरी शोधणाऱ्या आणि नोकरी देणाऱ्या दोन्ही घटकांना एकाच वेळी मदत करतो, ज्यामुळे औपचारिक रोजगाराची परिसंस्था अधिक बळकट होते.
pm viksit bharat yojana 2025 कोणाला लाभ होणार?
ही योजना दोन प्रमुख लाभार्थ्यांना लक्ष्य करते: नव्याने काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना आणि अतिरिक्त कर्मचारी भरती करू इच्छिणाऱ्या कंपन्यांना.
1. कर्मचारी (Employees):
- पात्रता: या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, कोणत्याही व्यक्तीला 15 ऑगस्ट 2025 नंतर EPFO-नोंदणीकृत आस्थापनेमध्ये नोकरी मिळणे आवश्यक आहे. ज्या कर्मचाऱ्यांचे मासिक वेतन ₹1 लाख किंवा त्यापेक्षा कमी आहे आणि ज्यांनी यापूर्वी कधीही EPFO मध्ये नोंदणी केली नाही, ते या योजनेसाठी पात्र असतील.
- लाभ: पात्र कर्मचाऱ्यांना ₹15,000 पर्यंतचे प्रोत्साहन दोन हप्त्यांमध्ये दिले जाईल. पहिला हप्ता नोकरीच्या 6 महिने पूर्ण झाल्यावर दिला जाईल, तर दुसरा हप्ता 12 महिन्यांची सेवा आणि एक ‘आर्थिक साक्षरता कार्यक्रम’ यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर मिळेल. या दुसऱ्या हप्त्यातील काही भाग बचत खात्यात जमा केला जाईल, जेणेकरून तरुणांमध्ये दीर्घकालीन बचतीची सवय वाढीस लागेल.
2. नोकरदार (Employers):
- पात्रता: या योजनेचा लाभ EPFO-नोंदणीकृत कंपन्यांना मिळेल ज्या विशिष्ट भरती अटी पूर्ण करतात. 50 पेक्षा कमी कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांनी किमान 2 अतिरिक्त कर्मचारी, तर 50 पेक्षा जास्त कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांनी 5 अतिरिक्त कर्मचाऱ्यांची भरती करणे आवश्यक आहे.
- लाभ: प्रत्येक पात्र नवीन कर्मचाऱ्यासाठी नोकरदारांना दोन वर्षांपर्यंत दरमहा ₹3,000 पर्यंतचे प्रोत्साहन दिले जाईल. उत्पादन (manufacturing) क्षेत्राला विशेष प्रोत्साहन देण्यासाठी, या क्षेत्रातील कंपन्यांसाठी हे प्रोत्साहन चार वर्षांपर्यंत वाढवण्यात आले आहे. हे प्रोत्साहन कंपन्यांना अधिक नोकऱ्या निर्माण करण्यासाठी आणि नवीन कर्मचाऱ्यांना दीर्घकाळ टिकवून ठेवण्यासाठी मदत करेल.
How to apply for pm viksit bharat yojana 2025 अर्ज कसा करायचा आणि पैसे कसे मिळतील?
या योजनेची अंमलबजावणी अत्यंत सोपी आणि पारदर्शक पद्धतीने करण्यात आली आहे, ज्यामुळे जास्तीत जास्त लोकांना याचा लाभ घेता येईल.
- कर्मचाऱ्यांसाठी प्रक्रिया: कर्मचाऱ्यांना या योजनेसाठी कोणताही स्वतंत्र अर्ज करण्याची गरज नाही. ज्या क्षणी एखाद्या व्यक्तीचे EPFO मध्ये खाते उघडले जाते आणि ते आधारशी लिंक केले जाते, तेव्हा ती व्यक्ती आपोआप योजनेसाठी पात्र ठरते. त्यानंतर, योजनेचे पैसे थेट लाभार्थीच्या आधार-लिंक्ड बँक खात्यात ‘थेट लाभ हस्तांतरण’ (Direct Benefit Transfer – DBT) प्रणालीद्वारे जमा केले जातात. ही प्रक्रिया सुलभ आणि पारदर्शक आहे, ज्यामुळे मध्यस्थांची गरज पूर्णपणे संपते.
- नोकरदारांसाठी प्रक्रिया: नोकरदारांना लाभ घेण्यासाठी त्यांच्याकडे EPFO कोड असणे आवश्यक आहे आणि त्यांनी EPFO च्या एम्प्लॉयर लॉगिन पोर्टलवर नोंदणी करणे आवश्यक आहे. पात्र कर्मचाऱ्यांची भरती केल्यानंतर, त्यांनी दरमहा ‘इलेक्ट्रॉनिक चलन कम रिटर्न’ (ECR) वेळेवर भरणे अनिवार्य आहे. त्यानंतर, प्रोत्साहन रक्कम दर 6 महिन्यांनी त्यांच्या PAN-लिंक्ड कंपनी बँक खात्यात थेट हस्तांतरित केली जाते.
योजनेची माहिती अधिक सोप्या पद्धतीने समजून घेण्यासाठी, खालील तक्त्यामध्ये लाभार्थी, पात्रता आणि लाभांचे संक्षिप्त वर्णन केले आहे.
| लाभार्थ्यांचा प्रकार | पात्रता | मिळणारा लाभ | पेमेंट पद्धत |
| नव्याने नोकरी मिळवलेला कर्मचारी | 15 ऑगस्ट 2025 नंतर सामील झालेला, मासिक वेतन ≤ ₹1 लाख | ₹15,000 (जास्तीत जास्त) दोन हप्त्यांमध्ये | आधार-लिंक्ड बँक खात्यात थेट हस्तांतरण (DBT) |
| नोकरदार (Employer) | EPFO-नोंदणीकृत, भरतीची अट पूर्ण करणारी कंपनी | प्रत्येक पात्र कर्मचाऱ्यासाठी दरमहा ₹3,000 पर्यंत | दर 6 महिन्यांनी PAN-लिंक्ड कंपनी बँक खात्यात DBT |
व्यापक दृष्टीकोन: विकसित भारत @ 2047 च्या दिशेने एक पाऊल
पंतप्रधान विकसित भारत रोजगार योजना (pm viksit bharat yojana 2025) ही केवळ एक आर्थिक मदत योजना नसून, ती देशाच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासासाठी तयार केलेल्या एका व्यापक धोरणाचा भाग आहे. या योजनेचा उद्देश केवळ तात्काळ रोजगार निर्मिती करणे नसून, औपचारिक अर्थव्यवस्थेच्या वाढीला गती देणे आणि देशातील तरुणांना भविष्यासाठी सक्षम बनवणे हा आहे.
औपचारिक नोकरी निर्मिती आणि अर्थव्यवस्थेवर परिणाम: गेल्या आर्थिक वर्षात (2024-25) भारतात औपचारिक नोकरीची विक्रमी निर्मिती झाली, ज्यात सुमारे 14.5 दशलक्ष नवीन नोकऱ्या जोडल्या गेल्या. मात्र, या काळात नवीन आस्थापनांची EPFO नोंदणी कमी झाली असल्याचे दिसून आले होते, ज्याचे एक कारण नोकरदारांना पुरेसे आर्थिक प्रोत्साहन नसणे हे होते. pm viksit bharat yojana 2025 हे धोरण याच आव्हानाला थेट प्रतिसाद म्हणून आणले गेले आहे. ही योजना नोकरदारांना थेट आर्थिक मदत देऊन नवीन आस्थापनांना EPFO मध्ये नोंदणी करण्यास प्रोत्साहित करते आणि औपचारिक रोजगाराच्या वाढीला गती देते. यामुळे मोठ्या संख्येने कामगार सामाजिक सुरक्षेच्या कक्षेत येतील, ज्यामुळे त्यांची आर्थिक सुरक्षा बळकट होईल.
‘युवा’ या स्तंभावर लक्ष केंद्रित: ‘विकसित भारत @ 2047’ च्या दूरदृष्टीचा पाया ‘युवा, गरीब, महिला आणि अन्नदाता’ या चार स्तंभांवर आधारित आहे. pm viksit bharat yojana 2025थेट ‘युवा’ (Youth) या स्तंभाला लक्ष्य करते, ज्यामुळे देशाच्या विकासात तरुणांना एक प्रमुख आणि सक्रिय घटक म्हणून स्थान मिळते. या योजनेव्यतिरिक्त, ‘Viksit Bharat Ambassador – Yuva Connect’ आणि ‘Voice of Youth’ यांसारख्या कार्यक्रमांद्वारे तरुणांना राष्ट्रीय विकासाच्या प्रवासात भागीदार बनवले जात आहे. या योजनेत दुसरा हप्ता मिळवण्यासाठी ‘आर्थिक साक्षरता कार्यक्रम’ पूर्ण करण्याची जी अट आहे, ती केवळ एक औपचारिकता नाही. यामागे सरकारचा उद्देश तरुणांना केवळ तात्पुरती आर्थिक मदत देणे नाही, तर त्यांना भविष्यासाठी आर्थिकदृष्ट्या सुज्ञ आणि सक्षम बनवणे हा आहे.
एकत्रित आणि बहु-आयामी दृष्टिकोन: 15 ऑगस्टच्या भाषणात पंतप्रधानांनी अनेक महत्त्वाच्या घोषणा केल्या, ज्या एकमेकांशी जोडलेल्या आहेत. यात ‘प्रधान मंत्री विकसित भारत रोजगार योजना’ (pm viksit bharat yojana 2025) व्यतिरिक्त ‘नेक्स्ट-जनरेशन रिफॉर्म्स’साठी टास्क फोर्सची स्थापना , ‘मेड इन इंडिया’ सेमीकंडक्टर चिपच्या उत्पादनावर भर , आणि ‘नेक्स्ट-जनरेशन जीएसटी’ सुधारणांचा समावेश होता. हे सर्व कार्यक्रम एकच व्यापक उद्दिष्ट साधण्यासाठी तयार केले आहेत.pm viksit bharat yojana 2025 तात्काळ नोकरीच्या गरजा पूर्ण करते, तर सेमीकंडक्टर उत्पादन यासारखे धोरण भविष्यातील उच्च-तंत्रज्ञानाच्या नोकऱ्यांसाठी पाया तयार करते. त्याच वेळी, ‘नेक्स्ट-जनरेशन रिफॉर्म्स’ टास्क फोर्स आणि जीएसटी सुधारणांसारखे उपाय कायदेशीर आणि प्रशासकीय अडथळे दूर करून उद्योगांसाठी अनुकूल वातावरण तयार करतात. हा एक सुसंगत आणि बहु-आयामी दृष्टिकोन आहे जो केवळ एका समस्येवर लक्ष केंद्रित करत नाही, तर संपूर्ण अर्थव्यवस्थेचे आधुनिकीकरण करण्यासाठी कार्य करतो.
आत्मनिर्भर भारताच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल
पंतप्रधान विकसित भारत रोजगार योजना (pm viksit bharat yojana 2025) ही केवळ एक आर्थिक मदत योजना नसून, ती एक महत्त्वाकांक्षी आणि दूरदृष्टीचा कार्यक्रम आहे जो भारताच्या तरुणांना, उद्योगांना आणि संपूर्ण अर्थव्यवस्थेला एका नव्या युगात घेऊन जाण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे. ही योजना औपचारिक रोजगार वाढवून तरुणांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान करते आणि त्याच वेळी कंपन्यांना नवीन रोजगार संधी निर्माण करण्यासाठी प्रोत्साहन देते.
गेल्या काही वर्षांपासून, भारत ‘विकसित भारत @ 2047’ च्या ध्येयाकडे वाटचाल करत आहे आणि या ध्येयासाठी प्रत्येक राज्य आणि प्रत्येक नागरिकाचा सहभाग आवश्यक आहे. या संदर्भात, PM-VBRY ही एक निर्णायक पाऊल आहे. या योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी भारताला जगातील एक विकसित आणि आत्मनिर्भर राष्ट्र बनवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचा टप्पा ठरेल, ज्यामुळे ‘स्वतंत्र भारत’ पासून ‘समृद्ध भारत’ पर्यंतचा प्रवास अधिक वेगवान आणि निश्चित होईल.
ठाणे महानगरपालिकेत नोकरीची सुवर्णसंधी TMC Recruitment 2025 अंतर्गत 1773 पदांसाठी मेगा भरती!
